25 mei 2021

Grote ontwikkelingen in het hart van de Foodvalley

Voor onze interview reeks woningbouwversnelling spraken Sjoerd en Freek met niemand minder dan Sunta Veerkamp. Ze is al weer vier jaar werkzaam bij de gemeente Ede, de grootste gemeente in de regio Foodvalley. Veerkamp is Beleidsadviseur Wonen en Programmaleider Stimulering Woningbouw Regio Foodvalley. Zo te horen hebben we met Sunta Veerkamp een interessante gesprekspartner te pakken!

Woningnood bestrijden door een goede samenwerking
In Ede en de regio Foodvalley is de afgelopen jaren veel gebouwd. Veerkamp ervaart een hoge druk op de woningmarkt, wat voor een deel veroorzaakt wordt door een ‘overloop’ vanuit de Randstad. De behoefte aan woningen zit vooral bij starters en senioren. Daarbij wordt de hoogste druk gezien bij de spoedzoekers, maar zijn er ook mensen die verwachten in Ede meer woonkwaliteit te vinden.

In de Foodvalley moeten voor 2040 zo’n 40.000 woningen gebouwd worden waarvan 15.000 in de gemeente Ede. Dat is een flinke opgave! Om die reden wordt nauw samengewerkt met de provincie en met de andere gemeenten in de regio. De samenwerking kan gezocht worden op het gebied van woningprogrammering, financieel of op procedureel gebied. Deze enorme opgave wordt verder verduidelijkt door de wethouder Wonen van de gemeente Ede in de video onderaan dit artikel.

Aan de slag!
Veerkamp maakt ons duidelijk dat Ede inzet op binnenstedelijke ontwikkeling, dat gaat vóór uitbreiding. Maar helemaal geen uitbreiding van de stad is onmogelijk. De verdichting van Ede staat nog wel ter discussie omdat dit haaks staat op het dorpse karakter van de plaats en haar omgeving. Voor Veerkamp staat het vast dat er in de toekomst wel anders gekeken moet worden naar de ruimte en naar mobiliteit. Zij hecht veel belang aan het pakken van kansen op dit vlak.

De gemeente Ede zet groot in op de ontwikkeling van woningen voor drie doelgroepen: starters, ouderen en bijzondere doelgroepen. Denk bij deze laatste ook aan woningen voor statushouders. Hiervoor worden projecten opgezet waarbij juist kleinere woningen worden ontwikkeld. De gemeente werkt samen met particuliere of grotere ontwikkelaars, eigenaren van kantoorpanden, beleggers en wooncorporaties. Dat maakt de projecten zo divers.

Aan zogenoemde Rode Loper Projecten geeft Ede prioriteit, dit zijn namelijk de projecten die op korte termijn gaan zorgen voor veel betaalbare woningen. Een voorbeeld is de transformatie van een aantal kantoorlocaties waarbij in korte tijd bijna 1000 woningen worden ontwikkeld!

“Het meest trots ben ik op de Woningbouwimpuls voor de Veluwse Poort”

Een ander project, waarvoor de gemeente Ede subsidie kreeg vanuit de tweede tranche Woningbouwimpuls, is de Veluwse Poort. Een project waarbij 600 woningen worden gebouwd. Dankzij deze subsidie kunnen de goedkopere woningen, die meestal pas als laatste tot ontwikkeling komen, nu veel eerder worden geprogrammeerd en komen er daarnaast meer betaalbare woningen in het programma. De subsidie krijg je volgens Veerkamp trouwens niet voor niets, het aanvragen is veel werk. Het helpt dus om van te voren goed na te denken welke projecten kansrijk zijn.

In de regio Foodvalley, waar Ede onder valt, wordt intensief samengewerkt op een aantal belangrijke thema’s. Op de Regionale Woonagenda staan 4 kernthema’s; stimuleren woningbouw, betaalbaarheid, duurzaamheid en wonen & zorg. Door deze thema’s samen op te pakken wil Ede zorgdragen voor een betere afstemming binnen de regio. Een thema als stimuleren woningbouw en betaalbaarheid wil de gemeente, gezien de urgentie, samen met marktpartijen en woningcorporaties oppakken. In de regio zijn al goede samenwerkingsverbanden tussen al deze partijen. Dit kan helpen in deze tijden waarin de noodzaak om de opgave gezamenlijk op te pakken zo groot is. Dit wordt bij alle partijen gelukkig ook zo ervaren.

Ede heeft onlangs het zogenoemde Koopgarant ingevoerd. Een subsidie voor starters bij de aanschaf van een eerste woning waarbij de gemeente bij verkoop het recht van eerste koop heeft. Het prijsvoordeel bij de aankoop wordt dan weer verrekend met de gemeente.

Er zijn knelpunten, maar er zijn ook oplossingen
Een aantal knelpunten voor de woningbouwversnelling kent de gemeente Ede wel. Zo zoeken ze naar nieuwe bouwlocaties en door de ligging tegen de Veluwe zijn er veel natuuraspecten waar rekening mee gehouden moet worden. Er is ook een stikstof uitdaging die bouwactiviteiten raakt. Hiervoor is de gemeente in goed overleg met de provincie en het Rijk. Zij kan deze uitdagingen niet alleen aan en zoekt samenwerking waar mogelijk.

Intern loopt Ede aan tegen een tekort in de plancapaciteit en lange procedures. Er wordt gekeken naar het schuiven van capaciteit binnen de organisatie. Dat blijkt lastig omdat dan elders weer gaten ontstaan. Samen met de provincie wil de gemeente kijken hoe de processen anders ingericht kunnen worden. Hierdoor kan mogelijk de totale proceduretijd worden verkort en dat zou voor alle partijen een mooie winst zijn. Maar op dit moment is het vooral nodig aan de voorkant beter te selecteren welke projecten veel of minder aandacht krijgen. Daarvoor is het belangrijk goed zicht te hebben op de variabelen financiën, tijd, ambtelijke capaciteit, programma en risico’s. Wat Veerkamp betreft is hiervoor meer lef nodig op ambtelijk en bestuurlijk niveau; lef om te prioriteren, lef om ook nee te kunnen verkopen.

Een laatste knelpunt voor de woningbouwversnelling zijn de participatietrajecten die steeds ingewikkelder worden. Iedereen weet dat er meer woningen moeten komen maar niemand wil ze in de “achtertuin”. De negatieve klank in participatie klink vaak harder dan de positieve, terwijl er vaak veel meer mensen positief zijn. Als oplossing kan de gemeente zelf gericht op zoek gaan naar partijen die ook belanghebbenden zijn maar zich wellicht niet laten horen, zoals toekomstige starters die nu nergens kunnen wonen. Zo ontstaat er een veel gevarieerder beeld waarbij ieders mening telt.

Zet alle instrumenten in die je hebt
Voor de gemeenten die ook de uitdaging van woningbouwversnelling in het vizier hebben heeft Veerkamp een aantal goede tips.

Tip 1! Zet alle, maar dan ook alle instrumenten in die je hebt. Daarmee doelt Veerkamp onder andere op de doelgroepenverordening en de koopgarant regeling van de gemeente Ede.

Tip 2! Blijf altijd positief maar wel eerlijk naar je partners. Straal dat als gemeente ook uit, dan komt echt goed! Ga nieuwe projecten met frisse energie aan.

Tip 3! Zoek intensieve samenwerking op met het Rijk, de provincie én vooral de partners in de regio. Mede door deze intensieve samenwerking ontvangt Ede 3,5 miljoen euro Woningbouwimpuls vanuit het Rijk, voor het project Veluwse Poort waardoor de bouw van vele goedkope woningen mogelijk wordt gemaakt. Daarnaast werkt Ede momenteel intensief met de provincie samen aan de uitvoering van het provinciale Actieplan wonen. Elke speler in de keten moet bijdragen, dat kan door het leveren van middelen, plancapaciteit of financiële capaciteit. Daarnaast is het van groot belang dat informatie in de regio wordt gedeeld. Betrek daarom de partners in een vroeg stadium bij de projecten. Het wiel moet je niet zelf uitvinden, dat is al gedaan. Ontdek welke weg past bij jou en bij jouw regio. Durf daarbij om hulp te vragen!

In de onderstaande video die gericht is aan de Tweede Kamer maken Peter Kerris, gedeputeerde Wonen van de provincie Gelderland en Geert Ritsema, wethouder gemeente Ede de woningbouwopgave in de regio Foodvalley inzichtelijk.

Wij danken Sunta Veerkamp hartelijk voor het interessante interview en we wensen haar en de gemeente Ede heel veel succes bij de woningbouwopgave de komende jaren!