3 maart 2021

VAN ‘WOONDEAL’ NAAR ‘VERSNELLINGSTAFEL’ IN EINDHOVEN

Interview met Harry Morskate van de gemeente Eindhoven
15.000 woningen tot 2023, oftewel vijf jaar lang gemiddeld 3.000 woningen per jaar bouwen. Dat is de doelstelling waar de gemeente Eindhoven zich in 2019 aan heeft gecommitteerd met het ondertekenen van de Woondeal Stedelijk Gebied Eindhoven. Een ambitieuze opgave, misschien wel te ambitieus? Als we het Eindhovens Dagblad mogen geloven heeft de gemeente Eindhoven een flinke achterstand en moet de gemeente alle zeilen bijzetten om de woningbouwplannen versneld tot uitvoering te laten komen.

Harry Morskate, woningbouwregisseur bij de gemeente Eindhoven, is één van de mensen die moet waarborgen dat deze versnelling gerealiseerd wordt. Zelf verliet hij in de zomer van 2018 huis en haard om samen met zijn vrouw de wereld rond te fietsen. Toen ze vanwege corona genoodzaakt waren om dit avontuur – voor nu – te staken in Argentinië is Morskate aan de slag gegaan voor de gemeente Eindhoven. De overgang van een eenvoudig, intens en ultiem vrij leven naar de dagelijkse realiteit van een fulltime werkweek in Nederland is groot, maar brengt mogelijk ook waardevolle lessen met zich mee die Morskate nu in zijn werk benut. We spraken hem hierover in het kader van onze interview reeks over de woningbouwversnelling.

Van denkkracht naar doe-kracht
In januari van dit jaar is Morskate gestart in Eindhoven als woningbouwregisseur. Hoewel zijn functie- en takenpakket nog niet duidelijk omgeschreven of vastomlijnd was, is zijn opdracht wel helder: de woningbouwplannen die er al zijn snel tot uitvoering brengen door intern en extern barrières weg te nemen. Morskate werkt van buiten naar binnen. ‘Als aanjager richt ik mij nadrukkelijk op de verbetering van de samenwerking met de markt’. Door in gesprek te gaan met ontwikkelaars, bouwbedrijven, woningcorporaties en adviesbureaus signaleert Morskate wat er beter kan in de samenwerking. Zo hoort hij van marktpartijen dat de communicatie tussen marktpartijen en gemeente beter moet worden georganiseerd en dat er helderheid moet zijn wie waarover gaat. ‘Verbeterpunten om versnelling in projecten mogelijk te maken’, aldus Morskate.

Dat projecten vertraging oplopen of tot stilstand komen, ziet Morskate ook zelf gebeuren. Hij is van mening dat er een wereld te winnen is door aan de slag te gaan met de werkwijze bij de gemeente. ‘Er is veel denkkracht, maar somt ontbreekt de doe-kracht’ legt Morskate uit. Hij bedoelt daarmee te zeggen dat de gemeente grote ambities heeft – soms zelfs groter dan landelijke normen, bijvoorbeeld als het gaat om duurzaamheid en innovatie – waardoor de eisen aan nieuwbouwprojecten zich opstapelen. Een nobel streven, maar het roept wel de vraag op of projecten met al deze wensen nog praktisch uitvoerbaar zijn. ‘Een project moet niet komen stil te liggen, omdat bijvoorbeeld de stedenbouwkundige het niet mooi genoeg vindt’. Het is dan aan de projectleider om knopen door te hakken, maar deze is er volgens Morskate wel mee geholpen als het projectteam en de staande organisatie hetzelfde doel voor ogen heeft, namelijk een bijdrage leveren aan de grote stedelijke opgave door snel veel sociale en middeldure huur- en koopwoningen te bouwen. Dit moet volgens Morskate ieders prioriteit zijn, maar in de praktijk blijkt dat weerbarstiger te zijn.

Zeg wat je doet, en doe wat je zegt
Intussen is Morskate een heel aantal stadswandelingen met marktpartijen en speeddates met collega’s binnen de gemeente Eindhoven verder en heeft hij een aardig concreet beeld hoe hij de samenwerking wil gaan verbeteren. Eén van zijn eerste plannen is om een versnellingstafel op te richten waar een aantal experts uit de markt (denk aan ontwikkelaars, bouwers, corporaties, banken, de makelaardij en adviesbureaus) en de gemeente Eindhoven aan tafel zitten. Aan deze tafel wordt een open gesprek gevoerd en een plan gemaakt hoe de woningbouwopgaven de komende jaren aangevlogen moeten worden. “Partijen die denken aan deze tafel alleen maar te komen halen en niets brengen, zullen niet welkom zijn”, waarschuwt Morskate. “Er moet commitment zijn, iedereen moet bereid zijn om kritisch naar zichzelf te kijken”.

“Er moet weer met elkaar gesproken worden, in plaats van over elkaar”

Ook werkt Morskate aan een escalatieladder als middel om projecten die vertragen of vastgelopen zijn weer op gang te krijgen. ”Het moet weer normaal zijn om elkaar direct en open aan te spreken, maar dan wel efficiënt en zonder ‘haasje-over’ door bijvoorbeeld direct naar een wethouder te stappen”. Uiteindelijk hoopt Morskate dat er concrete afspraken met de marktpartijen worden gemaakt en dat deze zullen landen in een ‘Stadsakkoord Eindhoven’. Maar dat akkoord is natuurlijk geen doel op zich, dat is de versnelling van de woningbouw, een betere samenwerking en een open communicatie: “er moet weer met elkaar gesproken worden, in plaats van over elkaar”.

In korte tijd heeft Morskate duidelijk al veel ideeën hoe de samenwerking tussen gemeente en marktpartijen kan worden verbeterd. Inmiddels zijn wij ook benieuwd hoe de rol van Morskate binnen het geheel past. Welke kenmerken of eigenschappen heeft een woningbouwregisseur nodig om de woningbouw te versnellen? ‘Onafhankelijkheid, vindingrijkheid en doorzettingsvermogen’ geeft Morskate aan. Een parallel met de vrijgevochten fietsavonturier is daarmee snel gelegd. Het lijkt erop dat Morskate zich in het Eindhovense ook het beste kan blijven gedragen als die zelfstandige entiteit die zijn eigen weg zoekt en vooral niet wordt opgeslokt door bestaande structuren.

Cultuurverandering als goede bijvangst
Voor de nabije toekomst hoopt Morskate vooral dat de beperkingen van de corona-maatregelen snel voorbij zijn: ‘om de samenwerking te kunnen verbeteren en barrières weg te kunnen nemen is het nodig dat je elkaar kan opzoeken en zien’. Verder hoopt hij dat in zijn takenpakket ook ruimte komt om, naast het versneld realiseren van de plannen die er al zijn, nieuwe plannen te genereren voor de middellange en lange termijn ‘ik moet nu veel nieuwe initiatieven afhouden, maar veel liever ga ik samen met marktpartijen aan de slag om mooie nieuwe plannen te realiseren’. De gemeente Eindhoven is bezig met een cultuurverandering gericht op de drie kernwaarden Eigenaarschap, Samenwerken en Vertrouwen. Morskate ziet die verandering als noodzakelijk en hoopt dat de gewenste woningbouwversnelling die cultuurverandering in een stroomversnelling zal brengen.