2 september 2021
Wees zelf de afzender van je eigen warmtetransitie
Intro
De energietransitie is een thema dat urgent is, veel aandacht vraagt en op alle bestuurslagen speelt. Dat het in heel Nederland speelt, wil niet zeggen dat het overal hetzelfde wordt opgepakt; elke regio of gemeente kent haar eigen opgaven en uitdagingen. Vanuit BEECKK Ruimtemakers gaan we daarom ook graag in gesprek met verschillende organisaties en mensen over hoe zij de energietransitie aanpakken, want juist door kennis te delen en ervaringen uit te wisselen komen we verder. Deze keer gingen Lieve en Etienne in gesprek met Selçuk Akinci, projectleider Energietransitie bij de gemeente Zuidplas.
Wat speelt er in Zuidplas?
Al vanaf aanvang van het gesprek vallen er twee dingen op in het gesprek met Selçuk, zijn open houding en duidelijke communicatie. Twee aspecten waarvan hij direct benadrukt dat dit noodzakelijk is in het werken aan de energietransitie en kenmerkend voor de aanpak in Zuidplas. De gemeente Zuidplas is een kleine organisatie en heeft geen grote plaatsen in haar grondgebied, maar juist verschillende kleinere kernen. Dat betekent dat goede afstemming belangrijk is, maar ook dat het makkelijker is om integraal te werken binnen de organisatie. We vragen hem om de aanpak rondom de energie transitie verder toe te lichten, hoe pakt de gemeente Zuidplas dit aan?
Het is belangrijk om scherpe keuzes te maken in waar tijd en inzet naar toe gaan, zowel voor de interne organisatie als qua inhoudelijke focus. Daarnaast is er een belangrijke rol weggelegd voor communicatie, zo wordt de externe communicatie (via onder andere de website) goed bijgehouden, zo vertelt Selçuk. Maar minstens zo belangrijk: er zijn (en worden) veel contactmomenten georganiseerd met inwoners van Zuidplas. Om hen te informeren en om het gesprek aan te gaan over wensen en zorgen, maar ook om kennis te delen. Want de energietransitie is belangrijk, maar wat houdt het nou echt in voor de bewoners van Zuidplas?
Neem je mensen serieus
Behoefte om aan het begin meegenomen worden was groot in de kernen. Daarom zijn er al vroeg in het proces informatiebijeenkomsten georganiseerd. De opkomst was hoog, mede doordat er persoonlijke brieven zijn gestuurd en de bijeenkomsten goed verzorgd waren. Een kop koffie en broodje was aanwezig, maar vooral ook voldoende tijd voor persoonlijk contact. Selçuk benadrukt dat het belangrijk is dat je mensen serieus neemt: “Door een open houding en vertrouwen, maar ook een goed programma en een werkende PowerPoint presentatie. Wees goed voorbereid”. Een ander voorbeeld waarin ‘neem je mensen serieus’ naar voren komt, zijn de kennissessies die georganiseerd zijn voor inwoners van Zuidplas. Hierin konden alle vragen die leven binnen de gemeente in relatie tot de transitievisie Warmte gesteld worden. De gemeente heeft webinars georganiseerd over waterstof, kernenergie en warmtepompen, waarbij onafhankelijke experts het verhaal vertelden.
De aanpak van Zuidplas voor de Transitievisie Warmte is kenmerkend door de bewuste keuze om geen vooraf in beton gegoten aanpak te volgen. Bij een transitie hoort een open route, niet precies weten hoe je hem gaat lopen of hoe het eruit ziet, zo stelt Selçuk. Typerend voor Zuidplas is de zelfstandigheid in het proces, veel wordt zelf opgepakt en uitgevoerd. De gedachte daarachter, volgens Selçuk, is dat Zuidplas naar de inwoners toe echt zelf de boodschapper wil zijn over de warmtetransitie. Duidelijk en open.
Uitdagingen
Welke uitdagingen zijn er volgens Selçuk voor de gemeente Zuidplas? Het Nationaal Klimaatakkoord is een positief begin geweest en het opstellen van een visie is een belangrijke stap, maar de hoe-vraag en met name de kosten die gepaard gaan met de uitvoering blijven heikele punten. Er is nu nog nauwelijks duidelijkheid over de middelen die het rijk beschikbaar gaat stellen. Voor een kleinere gemeente is het daarnaast lastig om alle benodigde expertise in huis te halen. Denk dan aan aanbestedingen en specifieke technische of juridische kennis die straks nodig is bij de uitvoering van de energietransitie, die is vaak minder of niet aanwezig bij kleinere gemeenten. Een centrale uitvoeringsorganisatie die gemeenten kan ondersteunen bij de uitrol van bijvoorbeeld warmtenetten , zou een welkome aanvulling zijn. De gemeente kan hiervan dan de opdrachtgever zijn, maar hierdoor hoeft er veel kennis niet ingehuurd te worden.
Tips voor gemeenten
De energietransitie is een thema dat veel omvattend is en veel andere opgaven raakt (denk aan woningbouw en de Omgevingswet), het thema houdt zich niet aan gemeentegrenzen en vooral, het speelt zich af in ieders achtertuin. De rode draad in het gesprek is tegelijkertijd de belangrijkste tip voor andere gemeenten: “wees zelf de afzender van je warmtetransitie en benader bewoners actief. Ga goed voorbereid, maar met een open houding het proces in en neem je mensen serieus”.
Selçuk Akinci
